ترافیک و جنگ نرم

از ابتدای آفرینش انسان، رفت و آمد یکی از معضلات او بوده که برای آن با کوه، دشت، صحرا و رودخانه می‌جنگیده است. مشکلات رفت و آمد از آن‌جا ناشی می‌شد که انسان موجودی راست قامت بود و به راحتی می‌توانست بر روی دو پای خود راه برود و یا بدود و مسافت زیادی را طی کند، اما این مسافت‌ها اغلب یکنواخت و مستقیم یا صاف نبود، لذا در برخی مکان‌ها با کوه، دریا و یا اقیانوس برخورد می‌کرد.

همواره وجود حیواناتی مثل اسب برای دویدن، عقاب برای پریدن و ماهی برای شنا کردن مورد توجه انسان بوده و از سیستم حرکتی آن‌ها الهام گرفته است و بعدها با راهنمایی برخی انبیا و دانشمندان هر بار با یکی از این منابع مبارزه می‌کرد. اولین کشتی بزرگ که تمام موجودات روی زمین را در خود جای داد، توسط نوح پیامبر ساخته شد و چیزی که امروز ما به آن می‌گوییم قالیچه‌ی پرنده، توسط حضرت سلیمان (ع) معرفی شده است. استفاده از چرخ و نیروی بخار و امثال آن نیز برای پیشبرد ترافیک در خشکی به کار گرفته شد و اکنون حداقل سه نوع ترافیک وجود دارد؛ ترافیک هوایی، دریایی، شهری یا زمینی که تمام این‌ها ابزاری بوده برای تمتع انسان از طبیعت. لذا بر سر استفاده از این مواهب نیز جنگ و درگیری وجود داشته است. در ابتدا تمام جنگ‌ها به صورت نظامی یا جنگ گرم و سخت بوده یعنی با حمله‌ی نظامی به کشتی‌ها یا هواپیما‌ها و یا خودرو‌ها و حیوانات مسافرکش آن‌ها را به غارت می‌بردند، اما بعد از فروکش کردن هر جنگ سختی نوبت به جنگ نرم (با پنبه سربریدن) می‌رسید. در این راه ‌گاه سلاح اقتصادی،‌ گاه سلاح روانی و یا گاهی هم سلاح مذاکره برنده بوده است. مثلاً اسراییلی‌ها زمینی را که با جنگ نتوانستند به دست آورند، پول می‌دهند و می‌خرند. در حال حاضر بخش اعظمی از زمین‌های حاصل‌خیز خاورمیانه اعم از قفقاز، عراق و حتی ایران در دست مالکیت برخی صهیونیست‌هاست. شاید یکی از دلایل دودستگی مقاومت فلسطین نیز همین باشد زیرا بسیاری از فلسطینی‌هایی که آواره شدند خودشان زمین خود را با دست خود، به طمع درآمد بالا به یهودی‌های آن زمان فروخته بودند که اکنون نمی‌توانند با مقاومت همراهی کنند. در جمهوری‌های تازه استقلال یافته‌ی شوروی سابق نیز اغلب زمین‌ها با قیمت بسیار ناچیز به اسراییلی‌ها فروخته شده، در ترافیک نیز همین‌طور است؛ ایران تا سال‌ها دالان هوایی خود را در اختیار هواپیماهای جهانی می‌گذاشته و اغلب شرکت‌ها از این دالان هوایی برای خطوط هوایی خود بهره می‌جستند تا این‌که چند سال پیش ایران موفق به اخذ درآمد از محل عبور این هواپیما‌ها از کانال هوایی ایران شد و حتی توانست مانع پرواز برخی هواپیماهایی که مخالف امنیت ایران بودند، شود. مسأله‌ی ترافیک هوایی به اندازه‌ای مهم است که آنان ابایی ندارند آن را از حالت جنگ نرم بیرون آورند. وقتی یک هواپیمای مسافربری ایران مورد هدف قرار می‌گیرد، ضارب آن جایزه دریافت می‌کند یا برای هواپیماربایی به تمام گروه‌های ضد ایرانی، آموزش و امکانات داده می‌شود، حتی به آن‌ها اجازه‌ی فرود هواپیما در سرزمین خودشان را می‌دهند یا در همین هفته‌های اخیر شاهد سقوط وزیر راه به دلیل همین مسأله بودیم. البته همزمانی این مسأله با انقلاب مصر و اردن می‌توانست پیام بدی نیز داشته باشد. علاوه بر ترافیک هوایی و ناوگان آن ‌که یک بحث کاملاً سیاسی و نظامی است، استفاده از نوع هواپیما‌ها نشانه‌ی گرایش سیاسی است. مثلاً ده‌ها جت بویینگ در سراسر جهان سقوط می‌کند و حادثه تلقی می‌شود ولی اگر یک توپولوف سقوط کند خیلی‌ها سر و صدایشان در می‌آید و فاجعه نام‌گذاری می‌شود. در ترافیک زمینی نیز همین روند است. اصولاً ریل‌گذاری در ایران فقط برای این بوده که انگلیسی‌ها یا آلمان‌ها راحت‌تر بتوانند به جبهه‌ی ضد شوروی سابق، سلاح و تجهیزات برسانند. اکنون نیز بخش اعظم ریل‌گذاری برای دست‌یابی کشورهای آسیای میانه به آب‌های گرم خلیج پارس است. در جنگ‌های دریایی و یا ترافیک دریا می‌بینیم که دزدی دریایی یک نقشه‌ی سازمان یافته و با پشتیبانی آشکار برخی دولت‌هاست. وقتی گروهی بتوانند کشتی بزرگ کشوری را که با نیروهای نظامی و انتظامی حفاظت می‌شود، بدزدند باید بتوانند آن را نیز به جایی ببرند! اگر این مکان دور از کشور‌ها باشد که نمی‌توانند دوام بیاورند؛ بنابراین با هماهنگی دولت‌ها این کار انجام می‌شود. مثلاً اسراییل به دزدان دریایی که بتوانند کشتی‌های ایرانی را بدزدند، پاداش می‌دهد. جالب‌تر از همه ترافیک شهری است. ترافیک شهری بیش‌تر از آن‌که یک معضل فنی باشد یک معضل سیاسی- اجتماعی یا یک جنگ نرم است. در تهران به راحتی می‌توان ترافیک را کنترل کرد. مثلاً با ساختن ریل هوایی در نقاط پرتردد، مشکل خیابان‌ها را می‌توان حل کرد، اما مانع اجرای آن می‌شوند و یا توسعه‌ی مترو به دلیل ولخرجی‌ها با مشکل مواجه می‌شود و آن را وسیله‌ای برای باج‌خواهی می‌کنند. اتوبوسرانی که به راحتی می‌تواند مجهز شود، با اعمال خرید از خارج به دلیل وابستگی‌های موجود جلوی تولید آن گرفته می‌شود. شرکت واحدی که روزی توکلی نامی گفته بود حاضر است با درآمد آن حتی خرج ارتش را هم بدهد، زمین‌گیر می‌شود و ایران‌خودرویی که به دلیل بی‌کیفیتی، سال‌هاست قابلیت رقابت محصولات خود را از دست داده و باید تعطیل شود، برای سود بیش‌تر کالاهای بی‌کیفیت را با قیمت‌های سرسام‌آور به شهروندان می‌دهد، آمار شماره‌گذاری خودرو‌ها، بی‌دلیل افزایش می‌یابد و مردم بدون این‌که نیاز به خودرو داشته باشند با تبلیغات این شرکت‌ها همه تک سرنشین بیرون می‌آیند.